Fıtık, kişinin yaşam kalitesini etkileyebilen bir rahatsızlıktır. Ameliyatsız fıtık tedavisi ile hasta eski sağlığına kavuşabilir. Ameliyatsız tedavi, bazı hastalarda cerrahi ihtiyacını tamamen ortadan kaldırmasa da hastanın iyileşme sürecine önemli katkılar da bulunabilir. Fıtığın ameliyatsız tedavisi fizik tedavi, ozon terapi, iğne uygulamaları gibi çeşitli tedavi alternatiflerinden oluşur. Sizin için uygun olan tedavi yöntemine hekiminiz, fıtığınızın durumuna, genel sağlık durumunuza ve yaşınıza göre karar verir.
Fıtık Tedavisinde Ameliyatsız Yöntemler Nelerdir?
Ameliyatsız fıtık tedavisi, fıtık sorunu ile baş etmek zorunda kalan hastalar için en çok uygulanan tedavi yöntemleridir. Birçok hasta, operasyon esnasında ve sonrasında oluşabilecek bazı risklerden ve komplikasyonlardan dolayı ameliyatla tedaviye başvurmadan önce alternatif tedavilerden faydalanmak ister. MR gibi görüntüleme yöntemleri ve hekim muayenesi ile hasta için en uygun tedavi yöntemine karar verilir. Ameliyatsız fıtık tedavisi yöntemleri şu şekildedir.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
Fizik tedavi ve rehabilitasyon özellikle ameliyatsız boyun fıtığı ve bel fıtığı tedavisinde en sık başvurulan yöntemlerden biridir. Ağrı zaman zaman yoğunlaşabilir. Bu dönemlerde ameliyatı ertelemek ya da ameliyat ihtiyacını ortadan kaldırmak için uygulanabilecek çeşitli fizik tedavi yöntemleri bulunur.
Traksiyon: Omurgada bulunan eklem aralıklarını genişletebilmek için başvurulan traksiyon tedavisi cerrahi olmayan spinal dekompresyon yöntemi olarak bilinir. Traksiyon tedavisinde omurganın belli bölgesi bir süre boyunca çekilir ve omurlar arasındaki boşluğu artırmak hedeflenir. Bu sayede fıtıklaşan disk, bir çekme kuvveti yaratmak üzere eklemin merkezine doğru yönlendirilir. Traksiyon tedavisi sadece bu işlemi yapma yetkisi bulunan doktorlar tarafından gerçekleştirilebilir.
Ultrason: Fizik tedavi uygulamalarında en sık başvurulan yöntemlerden biri de ultrason tedavisidir. Bu tedavi, ağrıyı iyileştirmek için uygulanan bir tedavi yöntemidir. Ultrason uygulaması; fıtığın etrafındaki dokulara yüksek frekanslı ses dalgalarının gönderilmesidir. Bu ses dalgalarının oluşturduğu ısı ile bölgeye giden kan akışı artırılır ve enflamasyonun azaltılması ile dokunun iyileştirilmesi hedeflenir.
Transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu (TENS) : Bu fizik tedavi yöntemi ile düşük voltajlı elektrik uygulanır ve ağrının hafifletmesi amaçlanır. Küçük bir cihaz olan TENS ünitesinde yer alan elektrotlar sinirlerin çevresine yerleştirilir ve ağrılı bölgede uygulama yapılır. Bu tedavi genellikle hastane ya da tıp merkezlerinde uygulanabilir. Bazı durumlarda ise cihaz eve getirilebilir ve evde bir fizik tedavi uzmanı tarafından uygulanabilir.
Egzersizler ve Kas Güçlendirme Teknikleri
Ameliyatsız fıtık tedavisi için egzersiz yapmak en temel bileşenlerinden biridir. Sorunlu diskler için planlanan doğru egzersiz programları ile hastanın yaşadığı semptomlar iyileştirilebilir ya da kontrol altına alınabilir. Fıtık tedavisinde ve fıtık ağrılarının kontrolünün sağlanmasında yararlı olan egzersiz türleri iki başlık altında incelenir.
- Esneme Egzersizleri: Esneme egzersizleri, fıtık belirtilerinin azaltılmasında etkili bir yöntemdir. Bel ve sırt bölgesindeki kasların rahatlatılması için uygulanan bu yöntem, ağrılı bölgelerdeki kasları nazikçe gerer ve fıtık bölgesindeki diskleri sabitlemeye yarar. Esneme egzersizleri ile bireyin genel dayanıklılığı ve dolaşımı da iyileştirilir ve semptomların giderilmesi desteklenir. Esneme egzersizleri olası risklerin önüne geçmek için mutlaka doktor kontrolünde uygulanmalıdır. Pelvik tilt, hamstring esnetmesi gibi esneme egzersizleri, etkili hareketler içinde yer alır.
- Güçlendirme Egzersizleri: Bu yöntem ile kas güçlendirme tekniklerinin uygulandığı omurga etrafını saran kaslar, dayanıklı hâle gelmesi amaçlanır. Böylece fıtık olan bölge stabilize olur ve ağrı hissi azaltılabilir. Güçlendirme hareketleri,kuş-köpek hareketi ve plank duruşu gibi egzersizlerden oluşur.
Ameliyatsız Bel Fıtığı Tedavisi İçin İlaç ve Enjeksiyon Uygulamaları
Ameliyatsız fıtık tedavisi yöntemlerinden sık uygulanan ilaç ve enjeksiyon yöntemleri hastanın durumuna göre belirlenir. Fıtıkla ilgili kronik ya da akut ağrıların kontrol altına alınmasını sağlayan ilaç ve enjeksiyon tedavileri, yaşam kalitesini artırıp günlük aktivitelere hızla geri dönmeyi sağlar. Ağrıları hafifleten bu yöntemler ile fıtık ağrısı kontrol altına alınabilir. Fıtığın ameliyatsız tedavisi için uygulanan ilaç ve enjeksiyon tedavileri şu şekildedir.
Steroid İçermeyen Antiinflamatuvar İlaçlar: Fıtık ağrılarının hafif ila orta düzeyde olduğu hastalarda, steroid içermeyen antiinflamatuvar ilaç tedavisi yeterli olabilir. Uzun süreli kullanımı halinde hastaya zarar verme riski bulunan bu ilaçlar, doktor onayı olmadan on günden fazla kullanılmamalıdır.
Kas Gevşetici: Fıtık, kas spazmına ya da kasların sertleşmesine sebebiyet verebilir. Kas gevşeticiler bu belirtileri giderir ve ağrının dindirilmesini sağlayabilir. Kas gevşeticilerin fıtık ağrılarındaki etkinliğine dair güçlü kanıtlar bulunmaz.
Sinir İlaçları: Bu ilaçlar sinir ağrılarını tedavi etmede kullanılır. Sinirlerin aktivitesini yavaşlatan ya da sakinleştiren sinir ilaçları, ağrı hissinin azalmasına yardımcı olur.
Narkotik İlaçlar: Bağımlılık riski bulunan narkotik ilaçlar, genellikle fıtık tedavisinde en son başvurulan ilaçlardır. Aynı zamanda diğer ilaçların ağrıyı dindirememesi ya da ağrının dayanılmaz boyutlara ulaşması durumunda bazı doktorlar, kısa süreli olarak narkotik ilaç reçete edebilir.
Steroid Enjeksiyonlar: Oral steroid ya da diğer ilaç tedavilerinin yetersiz kaldığı durumlarda fıtıklaşmış bölgeye steroid enjeksiyonları uygulanabilir. Epidural steroid enjeksiyonlar, omurgada sinir sıkışması yaşanan alanda antiinflamatuvar etki gösterir. Ağrı yönetiminde uygulanan steroid enjeksiyonlar, güvenlik ve etkinlik sağlamak amacı ile floroskopi, X ışını, ultrason ya da bilgisayarlı tomografi yardımı ile uygulanır.
Manuel Terapi
Ameliyatsız fıtık tedavisi manuel terapi uygulamaları da içerir. Manuel terapi yumuşak dokuları, eklemleri ve sinirleri manipüle etmek üzere elle uygulanan müdahaleleri içeren özel tekniklerdir. Manuel terapide, elle uygulanan manipülasyon ağrıyı ve doku gerginliğini azaltır ve hareket kalitesini iyileştirir. Manuel terapinin faydalarından biri de kan akışını artırması yöntemi ile iltihabı azaltmak da olabilir. Elle gerçekleştirilen çekme ve burma gibi çeşitli hareketler ile fıtıklaşmış disklerin olduğu bölgede kaslar ve eklemler rahatlatılması amaçlanır. Böylece hastanın hareket kabiliyeti artırabilir ve ağrıları azaltılabilir.
Masaj Terapisi
Masaj terapisi, ameliyatsız fıtık tedavisi için tamamlayıcı tedavilerden biridir. Uzman bir fizyoterapist tarafından uygulanması gereken masajlarda, yumuşak dokular ve kaslar özel tekniklerle uyarılır. Bu sayede kas gerginliği azaltılır ve esneklik artırılır. Masaj hastanın gevşemesine ve stres seviyelerinin azalmasına da yardımcı olarak fıtık semptomlarının yönetilmesini sağlar. Masaj terapisi, kan dolaşımına olumlu katkılar sağlar. Masaj terapisi fıtıklı bölgede dolaşımı artırır ve dokuların iyileşmesine katkı sağlar.
Fıtık Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Ameliyatsız fıtık tedavisi birçok hastada etkili sonuçlar sunar. Her tedavide olduğu gibi ameliyatsız fıtık tedavi yöntemlerinde de bazı noktalara dikkat etmek gerekir. Fıtık tedavisinde önemli olan noktalar şu şekilde sıralanabilir.
İlerlemiş fıtıklar güç kaybı gibi ileri düzey nörolojik sorunlar yaşanmasına neden olabilir. Bu durumda ameliyatsız fıtık tedavisi sırasında hastanın nörolojik belirtileri ilerleyebilir. Nörolojik defisiti olan hastalar için tek çözüm, cerrahi yöntemle tedavi olabilir.
Steroid içermeyen antiinflamatuvar ilaçlar ya da steroidler yan etkilere sahiptir. Bu ilaçların mutlaka doktor kontrolünde ve doktorun belirlediği sürelerde kullanılmasına dikkat edilmelidir.
Bazı egzersizler fıtıklaşmış diskin daha da ilerlemesine neden olabilir. Bu sebeple, egzersizlerin her zaman doktor kontrolünde gerçekleştirilmesi tavsiye edilir.